in

O-Ö | Ekonomi Sözlüğü

O

OAPEC Petrol İhraç eden Arap İlkeleri Teşkilatı (Organization of Arab Petroleum
Exporting Countries)
1968’de petrol ihracatçısı Arap ülkeleri arasında ticari ve endüstriyel dayanışmayı
gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur.
Odalar Birliği
Tüzel kişiliği olan meslek kuruluşu
OECD Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (Organisation for Economic
Cooporation and Development)
1960 yılının aralık ayında imzalanan bir konvansiyonla 1961’in eylül ayında faaliyete
geçmiştir. Merkezi Paris’tedir.
Offset
Denkleştirme, karşılık, telafi; çok büyük projelerde, proje sahibi ülkeye dolaylı yollardan
döviz kazandırma sistemine verilen ad. Bu sistem ilk defa Batılı şirketler tarafından Doğu
ülkelerinde başgösteren döviz sıkıntısı üzerine ortaya atılmıştır.
Offshore
Kıyı ötesi. İngilizce konuşulan ülkelerde metropol dışı bölgelerde girişilen iktisadi işlemleri
ifade etmek için kullanılır. Deyim, ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’ya
yaptığı Marshall yardımı sırasında yaygınlaşmış, sonraları NATO terminolojisinin içinde de
yer almıştır. NATO ihtiyaçları dolayısıyla üye ülkeler tarafından verilen siparişler, bu
devletlerin ödemeler bilançosunda “offshore” başlığı altında toplanmaktadır.
OGEC Gaz İhraç eden İlkeler Teşkilatı (Organization of Gas Exporting Countries).
Üyeler: Cezayir, Nijerya, Endonezya ve Katar’dır. Bu ülkeler petrol rezervlerinin tükeneceğini
hesaplamakta, ölçülmeyecek derecede geniş doğal gaz rezervlerini kullanma eğiliminde
görülmektedirler.
Okyanus Taşımacılığı Fişi
Okyanus üzerinde taşımacılık yapabileceğine dair Uluslararası Taşımacılık Birliğinden
verilen belge.
Oligopol
*Satıcıların tekeli; piyasanın bir çok üreticiye dağılmış olması; tekel karşılığı; az sayıda
üreticinin veya satıcının fiyatları etkileyebildiği ve pazarı büyük ölçüde denetleyebildiği
piyasa türü
*Belli bir malın üretiminin sınırlı sayıda firma tarafından yapıldığı piyasa türü.

Oligopson
Alıcıların tekeli; alıcının sınırlı sayıda, satıcının ise çok sayıda olduğu piyasa türü. Bu
durumda alıcılar piyasaya egemendir. Bu piyasada her alıcı satın aldığı miktarın ve ödediği
fiyatın rakip firmaların satın alacağı miktara ve ödeyeceği fiyata etki edeceğini bilir.
Onaylanmış Kredi Mektubu
Yabancı bir banka tarafından yazılmış, yurt içinde bir banka tarafından geçerliliği kabul
edilmiş kredi mektubudur.Eğer yabancı alıcı veya yabancı banka yükümlülüklerini yerine
getirmese bile, yerli bankanın, ihracatçının ödeme koşullarını güvence altına alan onaylanmış
kredi mektubudur.
Onaylı Alacak
Belli bir anda her bir alıcı için IF tarafından verilmiş olan garanti limitinin içinde kalan
alacaklardır.
Onaysız Alacak
Belli bir anda her bir alıcı için IF tarafından verilmiş olan garanti limitinin üzerindeki
alacaklardır
OPEC Petrol İhraçeden İlkeler Teşkilatı (Organisation of Petroleum Exporting
Countries)
1960 yılının eylül ayında, İran, Irak, Suudi Arabistan, Kuveyt, Venezuela ve Katar,
Caracas«ta bir araya gelerek OPEC’i oluşturmuştur. Birliğin kurulmasında öncü,
Venezuela’dır. Daha sonra Endonezya, Libya, Abu Dhabi, Cezayir, Nijerya, Ekvador ve
Gabon bu kartele katılmıştır. Amaç, ham petrol fiyatına istikrar kazandırmak, petrol ihraç
politikalarını koordine etmektir.
Opoze Hisse Senedi
Üzerinde devir ve satış yasağı bulunan hisse senedidir.
Oportünizm
Fırsatçılık, az gelişmiş ülkelerden elde edilen büyük karların gelişmiş ülkelerin üst tabakaları
tarafından da paylaşılması, genel prensiplere önem vermeyerek hal ve zaman fırsatlarından
yararlanma, geniş anlamda iki yüzlülük, uzlaştırıcılık
Opsiyon
*Tercih, daha önceden belirlenen bir fiyatla belirli bir tarihte alış veya satış yapma hakkı.
Opsiyonu satan kişi yükümlülüğünden vazgeçemez. Alan ise kullanıp kullanmama hakkını
dilediği yönde belirler. İster kullanır, ister vazgeçer.
*Bir malın belli bir süre içinde belli fiyattan satılması için alıcıya tanınan süre. Bir satıcının
satmak üzere aldığı malın parasını belli bir süre sonra ödeme hakkıdır.
*Belirli bir kıymeti, önceden belli bir vade ve fiyattan alma-satma hakkı veren kontratlardır.
Kontratı elinde tutan kontrata konu olan kıymeti alma (call-option) veya satma (put-option)
hakkına sahip olurken, kontrattan kaynaklanan herhangi bir yükümlülüğü yoktur. Kontratı
satan (yazan) taraf ise vadede kontratı elinde tutan tarafın, kontrata konu olan kıymeti kontrat şartları içerisinde almak-satmak istemesi halinde, sözleşme hükümlerini yerine getirmekle  yükümlüdür. Opsiyonu satan (yazan) taraflar bu işlem karşılığı prim geliri elde etmektedirler. Belirsizliğin (volatilitenin) yüksek olduğu piyasalarda, kontrat karşılığı prim talepleri çok yüksek boyutlara ulaşabilmektedir.
Opsiyon Primi
Opsiyon sözleşmesinin satın alan tarafın önceden belirlenmiş bir kullanım fiyatından belli
miktarda bir kıymeti belli bir tarihte, veya öncesinde satın alma veya satma hakkını elde
etmek amacıyla opsiyon sözleşmesini satan tarafa ödediği fiyattır.
Opsiyon Sözleşmesi
Belli miktarda bir malı, menkul kıymeti veya finansal göstergeyi belli bir fiyattan ileride
önceden belirlenmiş bir tarihte veya öncesinde alma veya satma hakkıdır
Optimal
Ekonomide sık olarak kullanılan ve belirli amaçlara bağlı olarak bir değişkenin alabileceği en
iyi değeri ifade eden kavram. Örneğin bir firmanın amacı kar maksimizasyonu ise o firmanın
optimum ya da en iyi üretim seviyesi, karın maksimum olduğu üretim seviyesidir.
Optimal refah düzeyi
Toplumu oluşturan kişilerden en az birinin refahını azaltmadan diğer kişilerin refah düzeyini
artırmanın mümkün olmaması hali
Optimum tarife
Bir ülkenin ithalata uyguladığı gümrük tarifesinin bir sınırdan sonra yükseltilmesi
Oransal Teminat
Üçer aylık dönemlerde hesaplanan ve Borsa üyelerinin Hisse Senetleri Piyasası’nda
gerçekleştirdikleri işlemlerin günlük ortalama tutarının % 4’üdür.
Ordino Ticari
Yükleme ve boşaltma yapılmadan önce bunun ne şekilde yapılacağını göstermek üzere gemi
acentalarının kaptana veya nakliye acentalarının nakliyeciye hitaben yazdıkları talimat.
Ordinal fayda
Belli bir malın faydasının, rakamlarla ölçülmeyip malların faydaları yönünden sıralanması
Orjinal Fatura
Hareket limanlarında her boşaltma limanı için ayrı ayrı düzenlenen ve hareket limanlarındaki
gümrük memurları tarafından imza olunmuş şekilde boşaltım yapılacağı liman gümrüklerine
ibraz olunan manifestolar.
Ortak Taşıyıcı
Tazminat için kişileri veya malları taşıyan şahıs, ortaklık veya şirkete denir.
Orta fiyat
Ne düşük ne de yüksek olan fiyat
Orta vadeli kredi
Genellikle 2.5 yıl süreli krediler

Ortaklık
İki veya daha fazla kişinin ortak bir amacı gerçekleştirmek için belli bir ortaklık sözleşmesiyle
kurduğu şirket
Ortak Taşıyıcı
Tazminat için kişileri veya malları taşıyan şahıs, ortaklık veya şirkete denir.
Ortalama Teminat
Üçer aylık hesaplama dönemlerinde tüm Borsa üyeleri için hesaplanan oransal teminat
tutarlarının basit ortalamasıdır.
Ortalama gelir
Firmanın ürettiği her birimden elde ettiği gelir
Otomatik İşleme Kapama
Bir menkul kıymet yada menkul kıymet grubununfiyat ve/veya işlem miktarının, belirlenen bi
r süre içerisinde belirlenen bir parametreyi aşan bir değişim göstermesi durumunda, o menkul kıymetlere aitişlemlerin geçicibir süre için otomatik olarak durdurulma
Otarşi
*Bir ülkenin kendi kendine yetmesi, dış ülkelere ihtiyacı olmaması
*Kendi kendine yeterlilik; ülkenin tüm dış ekonomik bağlılıklarının ortadan kaldırılması.
Ortodoks İstikrar Programı
Uluslararası Para Fonu IMF’nin 1970’li yıllardan bu yana enflasyonla mücadele eden ülkelere
tavsiye ettiği programlara genel olarak verilen addır. Ortodoks kelimesi burada klasikleşmiş,
klişeleşmiş istikrar programları anlamında kullanılmaktadır. Bu programda IMF ücretlerin
dondurulmasını, program öncesi belirli bir oranda devalüasyon sonrası yavaşlatılmış kur
politikasını tavsiye eder ve tüketimi kısarak enflasyonun kontrol altında tutulmasını önerir. Bu
klasik program bir çok uygulayıcı ülkede başarıya ulaşamamış, hatta enflasyonun daha da
hızlanmasına neden olmuştur.
Operasyonel Bütçe Dengesi
Faiz hariç ve dahil bütçe dengesini gösteren geleneksel tanımların, özellikle ekonomik
istikrara sahip olmayan ülkelerde açığın etkilerini tam olarak yansıtmadığı düşüncesi ile
oluşturulmuş bir kavramdır. Esas olarak bütçe açığının önemi açığın ekonomideki toplam
büyüklükler (toplam talep, toplam arz) üzerinde yarattığı etkiden kaynaklanmaktadır.
Operasyonel bütçe açığı kavramı, toplam talep üzerinde etkili olan açığın, bütçe dönemi
içerisinde ödenen faiz ödemelerinin reel kısmı olduğunu, nominal kısmın, toplam talep
üzerinde etkili olmadığı varsayımından hareket eder. Bu çerçevede nominal faiz ödemeleri,
faiz ödemesini elde eden birimler tarafından dönem başındaki servetlerinin reel değerinin
amortismanında (korunmasında) kullanılmakta ve aynı amaçla yeniden yatırıma tabi
tutulmakta, dolayısıyla tüketim harcamalarına yönelmemekte ve toplam talep üzerinde bu
anlamı ile etkili olmamaktadır. Dolayısıyla, talep artışı sadece reel faiz ödemelerinden
kaynaklanmakta ve operasyonel bütçe açığı bu anlamı ile açığı ifade etmektedir.
Oto finansman
Bir işletmenin kendi gücüyle sermaye ortaya koyması; kuruluşun kendi öz kaynaklarından yeni bir yatırım gerektirdiği fonları sağlayabilmesi. Kredi, hisse senedi ve tahvil gibi araçlara  başvurulmadan iç finansman gücünün yüksek olduğu bir mali yapıya sahip şirketler tarafından  uygulanır. Otofinansman, bir işletmede yatırımların o işletmenin karı ile gerçekleştirilmesidir. Safi kardan kurumlar ve gelir vergisi düşüldükten sonra kalan kısmın dağıtılmayıp işletmenin bünyesinde bırakılmasıyla sağlanır.
Otonom
ihracat Ulusal gelirden bağımsız olarak artan ya da azalan ihracat
Outlet center
Malların üreticiler tarafından tüketiciye doğrudan sunumu; fabrikadan halka direkt satış
yapılan mağaza. Daha çok imalat ve ihraç fazlasının eritildiği merkezler olarak bilinir.
Böylece marka da korunmuş olmaktadır. Ağırlıklı olarak tekstil sektörü bu tip mağazalara
ihtiyaç duyar. Bu alışveriş merkezlerinin ana vatanı Amerika Birleşik Devletleri«dir.
Oyun kuramı
Çıkarları çatışan rakiplerin davranışlarına ilişkin çeşitli varsayımlar altında ortak bir dengeye
ulaşılıp ulaşılamayacağını analiz eden kuram

Ö

Ödemeler bilançosu
Bir ülke ile diğer bir ülke arasında bir yılda tüm iktisadi ilişkilerin sistemli bir biçimde yer
aldığı bilanço
Ödeme Emri
Alacaklı olan kişinin verecek olan kişiye resmi olmayan ödeme talimatıdır.Belirli miktarda
para , daha önce belirlenmiş veya belirlenecek bir tarihte ödenecektir.
Ödemeler dengesi
*Bir ülkenin ithalat harcamalarıyla ihracat gelirleri arasında dengeyi tanımlayan makro-
ekonomik terim. Çift kayıtlı muhasebe sistemine göre tutulur. Yabancılardan ödeme
yapılmasını sağlayan işlemler alacak, yabancılara ödeme yapılmasına neden olan kalemler ise borçlu kaydedilir. Dışarıya yapılan ödemelerin fazla olması durumunda pasif, tersinde aktif
ödemeler dengesi söz konusudur. Bazı ülkelerde, “görülen ticaret”teki açık “görünmez
ticaret”teki fazlalıkla giderilir. Açık çoğu zaman dışarıdan gelen kredilerle ya da ulusal altın
ve döviz rezervleri kullanılarak kapatılır.
*Bir ülkenin yıl içinde diş ülkelere yaptığı ödemeler ile diş ülkelerden sağladığı gelirleri
gösteren bilançodur.
Ödenmiş Sermaye
Esas sermaye sistemine tabi ortaklıklarda, ortaklarca taahhüt edilen sermayenin nakden
ödenmiş kısmıdır.
Ödenmiş Ve Sigortalanmış Taşıma
“Taşıma ücretinin veya taşıma ve sigorta ücretlerinin birlikte daha önce belirlenmiş hedef yer
için yatırılmasını ücretlendirilen terimdir. Eğer taşıma şekli deniz yolu ile yapılmıyorsa
ödenmiş taşıma,”ücret ve nakliye” terimi yerine ; ödenmiş ve sigortalanmış taşıma da “ücret,sigorta ve nakliye” terimi yerine kullanılır.”
Ön Ödeme
Factoring şirketi tarafından temellük edilen alacaklara ilişkin olarak belli oranda müşteriye
yapılan ödemeler .
Ölçek ekonomileri
Maliyet masraflarının düşürülmesi yoluyla elde edilen kazançlar; geniş çaplı üretimin
sağlamış olduğu tasarruflar. İçsel ve dışsal ekonomiler olmak üzere ikiye ayrılır. Ölçek
ekonomisi firmanın içinde veya firmanın bulunduğu sanayi dalında meydana geliyorsa bu
ekonomiler içsel olarak adlandırılır. Firmaların daha çok üretmek yoluyla emek ve teçhizatı
daha verimli kullanmalarını, pazarlama ve yönetim masraflarını azaltmalarını ifade eder.
Dışsal ekonomiler ise firmaların birbirinden bağımsız olarak aldığı kararlarla diğerlerinin
giderlerinde yarattıkları azaltıcı etkileri belirtir. Kısaca bir üreticinin diğer bir üreticiye
yapmış olduğu karşılıksız yararlar olarak tanımlanabilir.
Ölü zaman
Üretimde boşa geçen zaman, makinenin ya da araçların bozulmasıyla işin durması
Örtülü sermaye
Bir kurumun sermayesine dahil olması gerekli değerlerin ödünç alınmış gibi tutulması
Örümcek ağı teorisi
Tarımsal ürün arzının, talebine uyum göstermesinde belli bir zamana ihtiyaç duyulması,
şimdiki dönemin arzının geçmiş dönem fiyatlarına bağlı olması ve bu nedenle tarımsal ürün
fiyat, talep ve arzlarındaki dalgalanmalardır. Bu dalgalanmaların bir şekil üzerinde
açıklanmasından elde edilen eğriler, örümcek ağına benzediğinden bu kuram, örümcek ağı
kuramı olarak bilinmektedir.
ÖZ SERMAYE KARLILIĞI ORANI
işletmelerin öz sermaye karlılığını göstermektedir. Net Dönem Kari / öz sermaye
Özel Denetleme
Menkul kıymetlerin halka arzı için kayda alınmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu’na
başvuran veya Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında olup, birleşme, devir veya tasfiye
durumunda bulunan anonim ortaklıklar ile aracı kurumlar ve yatırım ortaklıklarından Kurul
Özel Emir
Borsa Yönetim Kurulu’nca her hisse senedi için ayrı ayrı belirlenmiş olan “bir seferde
girilebilecek işlem miktarı”nı aşan ve blok satış miktarından az miktarlı olan emirlerdir.
Özel Limit Fiyatlı (OLFE)
Emir miktarının “Sıfır-0” olarak girildiği, sadece fiyat verilerek sisteme aktarılan emirlerdir.
Özel Sektör Tahvilleri
Anonim şirketler tarafından çıkarılan borçlanma senetleridir. Vadeleri en az iki yıl olmak
üzere serbestçe belirlenebilir ve sabit veya değişken faizli olarak ihraç edilebilir. Kupon
ödemeleri yılda 1,2 ya da 4 defa olabilir

Özelleştirme
*Kamu yönetimi ve mülkiyetindeki iktisadi teşebbüslerin özel kişi ve kuruluşlara
devredilmesi. Kamu mülkiyetindeki anonim şirketlerin hisse senetlerinin özel kişi veya
kuruluşlara satışı yoluyla ya da kamu-özel sektör ortaklığı kurma yoluyla gerçekleştirilir.

What do you think?

0 Beğeni
Upvote Downvote
Kahverengi Yazar

Written by Yakup Udül

Keyifli okumalar..

Bir cevap yazın