in

U-Ü | Ekonomi Sözlüğü

Ulusal gelir
Bir ulusun bir yıl içinde ürettiği toplam değer; bir ekonomide belli bir döneme ilişkin safi
milli hasıla değerinden aynı dönemde alınan dolaylı vergiler toplamının çıkarılmasıyla elde
edilen tutar. İretim, gelirler ve harcamalar üzerinden üç yöntemle hesaplanabilir. Üretim
yönünden milli gelir, ekonomide yaratılan nihai mal ve hizmetlerin toplamının net değeridir.
Gelir yönünden milli gelir, ekonomide üretime katılan üretim faktörlerinin elde ettikleri
gelirlerin toplamını ifade eder. Harcama yönünden milli gelir ise fertlerin bir dönemde
yaptıkları harcamalar toplamına eşittir.
Uluslararası döviz rezervleri
Uluslararası ödemelerde kabul gören ödeme araçları rezervi. Altın, döviz, özel çekme hakları
(SDR) ve IMF’deki rezerv pozisyonları gibi.
Uluslararası ekonomi
Bağımsız devletler arasındaki ekonomik ilişkilerin tüm yönlerini inceleyen bilim dalı.
Kapsamına giren en önemli konularından biri dış ticaret hareketleridir. Emek, sermaye,
teknoloji, girişim gibi üretim faktörlerinin uluslararası dolaşımı da, diğer konularıdır.
Uluslararası likidite
Bir ülkenin para otoritelerinin dış ödemeler dengesi açıklarını kapatmakta kullanabilecekleri
her tür kaynak. Altın döviz rezervleri, aktifler ve uluslararası kurumlardan borçlanma
imkanları gibi.
Uluslararası ticaret
Uluslararasında gerçekleşen mal ve hizmet akımları. İç ticaretten farkı, uluslararası ticaretin
dövizle yapılması, gümrük tarifeleri, kotalar, döviz kontrolleri gibi çeşitli uygulamalara konu
olmasıdır. Uluslararası ticareti gerektiren etkenler; ülkeler arasındaki verimlilik farkları,
faktör yoğunluğu farkları ve ticarete konu olan malların yokluğudur.
Ulusal 100 Endeksi

1986 yılında 40 şirketin hisse senedi ile başlayarak zamanla sayısı 100 şirketin hisse senedi ile sınırlanan Bileşik Endeks’in devamı niteliğindedir.
Ulusal Pazar
Borsa Yönetim Kurulu kararı ile pazarı açılmış, endekse dahil olan ve olmayan Borsa kotunda
yer alan her şirket hisse senedi için alım satım işlemlerinin gerçekleştirildiği pazardır.
Uluslararası Pazar
İMKB Uluslararası Menkul Kıymetler Serbest Bölgesi içinde “Serbest Bölgeler Mevzuatına”
göre faaliyet gösterecek esas olarak eski Doğu Bloku Ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri ve Orta
Doğu ülkelerindeki şirketlere ait menkul kıymetlerin işlem göreceği pazardır
UNCTAD BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UN Conference on Trade and
Development)
BM Genel Kurulu’nun 30 aralık 1964 tarihli kararı ile kurulmuştur. Ekonomik kalkınmayı
gerçekleştirmek üzere uluslararası ticaretin gelişmesini desteklemek, uluslararası ticarete
ilişkin ilkeler ve politikalar saptamak, BM’ye bağlı diğer ekonomik kuruluşların ekonomik
kalkınma ve uluslararası ticarete ilişkin çabalarında koordinasyon sağlamaya çalışmak,
uluslararası ticaretle ilgili çok taraflı anlaşmalar yapılmasını sağlamak, başlıca amaçlarını
oluşturmaktadır.
UNIDO BM Sınai Kalkınma Teşkilatı (UN Industrial Development Organization).
Gelişmekte olan ülkelerin endüstriyel kalkınmalarına yardımcı olur. Az gelişmiş ülkelerin
dünya sanayi üretimi içindeki payını 2000 yılına kadar yüzde 10’dan yüzde 25’e çıkarmayı
hedef almıştır. 17 kasım 1966’da kurulmuştur. Merkezi Viyana’dadır.
UNLAEC BM Latin Amerika Ekonomik Komisyonu (UN Latin American Economic
Commission)
BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi tarafından 25 şubat 1948 tarihinde kurulmuştur. Latin
Amerika ve Karaibler’in 29 ülkesiyle, ABD, İngiltere, Fransa ve Kanada’yı biraraya getirir.
Görevi, Latin Amerika ülkelerinin ortak çaba harcamasını sağlamaktır. Sekreterliği Şili’nin
başkenti Santiago’dadır.
Uyarılmış yatırım
Bir ülkede belli bir dönemde gelir ve tüketim düzeyindeki değişmelere bağlı olarak değişen
yatırımlar
Uydu firma
Üİretim, arz ve fiyatlarla ilgili ekonomik kararlarda başka firmaya ya da firmalara bağımlı
olarak davranmak durumunda olan firma
Uygulamalı ekonomi
Ekonomik kanunların çeşitli ekonomik etkinlik kesimlerinde, çeşitli zaman ve yerde
oluşumunun ve olayların istenen yönde saptırılması için alınan ve alınması gereken ekonomik
önlemlerin analize tabi tutulması
Uyumsuzluk
Sunulan belgeler, kredi mektubuna uymuyorsa buna uyumsuzluk denir.

Uyuşmazlık Komitesi
“Borsa işlemleri ile ilgili olarak; üyeler arasında veya üyeler ile müşterileri arasında çıkan
uyuşmazlıkların idari yoldan çözülmesine yardımcı olan komitedir.”
Uzlaşma Fiyatı
Vadeli işlemler piyasasında pozisyon alan hesapların günlük kar/zarar ve teminat
yükümlülüklerinin hesaplanmasında kullanılan fiyattır. Genelde seansın sonuna doğru oluşan
fiyatların ortalaması şeklinde hesaplanır.
Uzun Pozisyon
Bir malı, menkul kıymeti veyavadeli işlem sözleşmesini satın almaktır.
Uzun dönem
Üretim faktörlerinin değişken olduğu dönem

Ü

Ücret
Bir üretim faaliyetine, üretim faktörü olarak katılan emeğin, yaratılan üründen aldığı pay
Ücret enflasyonu
Ücret artışlarının maliyetlere yansıtılıp fiyatların yükselmesi
Ücret farklılığı
Ekonomideki çalışma koşullarından, bireylerin kapasite ve becerilerinden, piyasaların
farklılıklarından kaynaklanan ücret değişimleri; aynı işi yapan işçiler arasında ücret
farklılaşması
Ücret fiyat spirali
Fiyat artışlarının ücretlerde ve dolayısıyla maliyetlerde bir artış yaratarak tekrar fiyatlara
yansıması; bir işyerinde çalışanların ücretlerinde üretimden daha fazla artış sağlamaları. Daha yüksek ücret, işveren için artan maliyet demektir. Bu da, fiyatların artmasına, yüksek fiyatlar da işçilerin tekrar yüksek ücret için girişimde bulunmasına neden olur. Böylece fiyatlar ve ücretler kısır bir döngü içine girer.
Ücretin tunç kanunu
Kapitalist sistemde işçi ücretlerinin geçim düzeyi üzerine çıkma ihtimalinin bulunmadığını
ileri sürer. İşçiler, sürekli olarak ancak geçimlerini sağlayacak yaşam koşullarına razı olmak
zorundadır. İşçilerin asgari geçimlerini sağlayacak düzeyin üzerine çıkmaları halinde, bunun
nüfus artışını teşvik edeceği ve buna bağlı olarak artan emek arzının ücretleri tekrar asgari
geçim düzeyine indireceği ileri sürülür. Kanun, 1825-1864 arası yaşamış olan Alman filolog
Ferdinand Lasalle tarafından geliştirilmiştir.
Üç tarla sistemi
Ortaçağda Avrupa«da uygulamaya konan ve üretim tekniklerinde kesin bir ilerlemeyi temsil
eden tarımsal örgütlenme şekli. Toprağın üçte biri nadasa bırakılır. Ekim için ayrılan
bölümlerden birine sonbaharda buğday, arpa, çavdar, diğerine de ilkbaharda yulaf, arpa, fasulye ve bezelye gibi baklagiller ekilir. Baklagiller iyi bir besin kaynağı olmanın yanı sıra azot tutma özellikleriyle yetiştikleri toprağı da zenginleştirir. İç tarla sistemiyle aynı yıl içinde iki hasat yapıldığından ürün kaybı ve kıtlık tehlikesi azalmış olur. Ortaya çıkan yulaf
fazlasından hayvan yemi olarak da yararlanılmıştır.
Üçüncül Piyasa
Tezgahüstü piyasalarda (OTC) yapılan işlemler, üçüncül piyasa işlemi olarak adlandırılır
Üçüncü Ülke
AB üyesi ülkeler dışındaki ülkeler ile Türkiye gümrük bölgesi üzerindeki serbest bölgeler
Üretim
İstihsal; kıt malların miktarını ya da sağladığı faydayı artırmak amacıyla harcanan çabaların
tümü; bir kuruluşun, bir malı pazarlanmaya hazır duruma getirmek için gerçekleştirdiği
işlemler, insanların toplumun varlığı ve gelişmesi için zorunlu olan nesneleri sağlamak üzere
amaçlı etkinlikleriyle doğal çevrelerini değiştirmeleri ve bunu yaparken kendi kendilerini de
değiştirmeleri süreci, mal ve hizmetleri halka getiren ekonomik işlem dizisinin ilk adımı
Üretim anarşisi
Plansız kendiliğinden olan toplumsal üretim. İretim araçları üzerindeki özel mülkiyete ve
üretimin sosyal karakteriyle mülkiyetin özel kapitalistlik biçimi arasındaki uzlaşmaz
çelişkilere dayanır. Kapitalist üretim anarşisi, kaçınılmaz olarak periyodik fazla üretim
krizlerine, döviz finans bunalımlarına, işsizliğe, emekçilerin hayat seviyelerinin düşmesine ve
emekle kapital arasında sert antagonizme yol açar.
Üretim faktörleri
Bir üretim sürecinde kullanılan her türlü unsur. Bunlar doğal kaynaklar, emek, sermaye ve
girişimcidir.
Üretim Sertifikası
Üreticinin, malları, alıcının gelip götürmesi için hazır hale getirdiğini gösteren
belgedir.(Genelde noter onaylıdır)
Ürün
Bir işten elde edilen sonuç, ürün; faaliyetlerin ve proseslerin sonucu; değer katılmış olarak
satışa sunulan madde; yapılması ya da üretimi tamamlanmış, tüketime ya da satışa hazır
durumda bulunan mal
Ürün farklılaştırması
Aynı ihtiyaca cevap veren, birbirinin yerine rahatça ikame edilebilecek ürünlerin farklı
ambalaj, farklı görünüş ve farklı markalar altında piyasaya sürülmesi, bu farklılığın tüketici
zihnine yerleştirilmeye çalışılması.
Üst yapı
Bir toplumun maddi ilişki ve temelinin dışında kalan fikir, kültür, politika ve kurumlarını
belirleyen terim
Üye Temsilcisi

Borsa’da işlem yapma yetkisine sahip aracı kuruluş temsilcisidir.

What do you think?

0 Beğeni
Upvote Downvote
Kahverengi Yazar

Written by Yakup Udül

Keyifli okumalar..

Bir cevap yazın