in

Yeni sistemde normlar hiyerarşisi

Bu yazımızda yeni sistemin nasıl bir normlar hiyerarşisi öngördüğünü tartışacağız.

Yazımız 3 başlıktan oluşmaktadır.

  • Genel Olarak
  • Eski ve Yeni Sistemin Mukayesesi
  • Cumhurbaşkanlığı Kararnamaleri

1.Genel Olarak

Normlar hiyerarşisi bir hukuk sisteminde hangi normun diğer hangi normdan üstte olduğunu göstermeye yarayan düzenektir.

Her bir alt norm üsteki norma uygun olma gayesi içinde olacaktır.Bu sayede alttaki her norm en üstteki norma(Anayasa) uygun olmuş hale gelecektir.

Adsız1212

Normlar hiyerarşisinin kurucusu Hans Kelsen’dir.

Her norm başka bir normu temel alır.En tepede “grund norm” vardır.

2.Eski ve Yeni Sistemin Mukayesesi

Ülkemiz 16 Nisan 2017 Halkoylaması ile köklü değişimler öngörüldü.Bu değişimlerin bazıları referandumu takiben yürürlüğe girmekle beraber sistemin temel  taşı sayılabilecek değişimler henüz yürürlüğe girmedi.

Peki ne zaman yürürlüğe girecek?

Bildiğiniz üzere 24 Haziran 2018 günü Türkiye sandığa gitti.Bu seçimlerde halkımız “Milletvekilliği ve Cumhurbaşkanlığı” tercihlerinde bulundu.Seçilen bu kişilerin göreve başladığı andan itibaren “Cumhurbaşkanlığı Hükumet Sistemi” tüm hükümleri ile beraber ülkemizde uygulanmaya başlayacak.

Yeni sistem birçok konuda değişim öngörüyor.Bunlardan biri de “Normlar Hiyerarşisi”…

Adsıznormm

 

Eski Sistemde Normlar Hiyerarşisi;

  • Anayasa
  • Temel Hak ve Hürriyetlere İlişkin Milletlerarası Antlaşma
  • Kanun/KHK/Milletlerarası Antlaşma
  • Tüzük
  • Yönetmelik

Yeni Sistemde Normlar Hiyerarşisi;

  • Anayasa
  • Temel Hak ve Hürriyetlere İlişkin Milletlerarası Antlaşma
  • Kanun/OHAL’de çıkarılacak Cumhurbaşkanlığı Kararnamaleri/Milletlerarası Antlaşma
  • Yürütmeye İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
  • Yönetmelik

Özetle yeni sistemde KHK ve Tüzük norm grupları sona ermiş olup Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ihdas edilmiştir.

3.Cumhurbaşkanlığı(CB) Kararnameleri

njj

  • Yürütme Yetkisine İlişkin CB Kararnamesi

Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir.

Anayasada yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez.

Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz.

Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz.

Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.

Bu yönleriyle “Yürütme Yetkisine İlişkin CB Kararnamesi” içerik açısından “Olağan Dönem KHK’ya” normlar hiyerarşisi açısından “Tüzüğe” benzemektedir.

  • Olağanüstü Hallerde Çıkarılacak CB Kararnameleri

Öncelikle olağanüstü hallere değinelim:

Yeni sistemde “sıkıyönetim terimi” kaldırılmış OHAL hepsini kapsayıcı bir statüye kavuşturulmuştur.

Cumhurbaşkanı;

savaş,

savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi,

seferberlik,

ayaklanma,

vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma,

ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması,

anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması,

şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması,

tabiî afet veya tehlikeli salgın hastalık

ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması

hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir.

Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmî Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.

Olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kendiliğinden yürürlükten kalkar.

What do you think?

3 Beğeni
Upvote Downvote
Okur

Written by Mornota

Bir cevap yazın

Bir Yorum

  1. Merhaba, pasajı beğendim. Emeği geçenlere teşekkür ederim. Lakin aklıma takılan bir husus var. Onu belirtmek ve mümkünse bir açıklama beklerim.
    Normlar hiyerarşisine göre yönetmelikler genelgelerden daha üstte kurallar barındıran hukuk metinleridir. Buna göre örneğin Cumhurbaşkanının çıkardığı bir genelge ile bir bakanlığın çıkardığı bir yönetmelik nasıl sıralanır? Hangi metin üstte hangisi altta olur? Burada çıkaran merciinin kurumsal statüsünü mü dikkate alacağız yoksa metinlerin düzeneğini mi? Cevaplayan olursa çok mutlu olurum. Şimdiden paylaşacağınız değerli bilgiler için teşekkür ederim.