Mornota
Yazımızın ilk bölümüne buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. (1. 2. 3. 4. 5. maddeler ilk yazımızda bulunmaktadır.)
Bu yazımızda 16 Nisan 2017 Pazar günü yapılan Anayasa Değişikliğine ilişkin halk oylaması ile kurulan yeni sistemi pozitif hukuk bakış açısıyla anlatacağız. Yazımız siyasi değil bilimseldir.
Bu yazımızda da 16 Nisan 2017 Pazar günü yapılan Anayasa Değişikliğine ilişkin halk oylaması ile kabul gören maddelerden 5 tanesini inceleyeceğiz. Yazımızda konu edineceğimiz maddeler “Başkanlık Sisteminin” zorunlu sonuçlarından değildir.
Yapılan Değişiklikler:
6. Yargı yetkisi ile ilgili değişiklik yapıldı.
“Yargı yetkisi, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.” maddesi “Yargı yetkisi, Türk milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır” maddesiyle değiştirildi.
7. TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri karşılıklı yenilenebilecektir.
Bu değişikliğimiz Başkanlık Sisteminin babası olan ABD Başkanlık Sisteminde mevcut olmayan bir etkileşim türüdür.
Madde hükmüne göre Cumhurbaşkanı, kendi seçimlerini de yenilemek kaydıyla TBMM seçimlerini yenileyebilir. Cumhurbaşkanının seçimleri yenilemesi için herhangi bir şart yoktur. Burada Cumhurbaşkanını dengeleyecek araç olarak büyük ihtimal kendi seçimlerinin de yenilenmesi düşünülmüştür.
Madde hükmüne göre TBMM kendi seçimlerini de yenilemek kaydıyla Cumhurbaşkanlığı seçimlerini yenileyebilir. TBMM’nin bu yolu kullanabilmesi için 360 milletvekilinin oyu gereklidir.
8. Olağanüstü yönetim usulleri arasından “sıkıyönetim” çıkarılmıştır.
Değişikliğin iki açıdan incelenmesi gerekirse;
- Neden sıkıyönetim kaldırıldı?
Sıkıyönetim usulünde kolluk kuvveti askeri makamlara geçmektedir.Bu sebepten olabilir.
(Ek Bilgi: Kemal Gözler’e göre 20 Temmuz 2016’da “sıkıyönetim” ilan edilmeliydi.Ancak yine kolluk kuvvetlerinin askeri makama geçmesi sebebiyle bu yolun seçilmediğini düşünmekteyim.)
- Değişiklik kanımızca olumludur.
Eski şekil karışıklığa sebep oluyordu.Tek bir isimle (olağanüstü hal) birleştirmek olumludur.
9. Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), Hakimler Savcılar Kurulu (HSK) olarak değiştirilmiştir.
HSK 13 üyeden oluşmaktadır.İki daire şeklinde çalışacaktır. Kurulun başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabii üyesidir.
13 üyenin belirlenmesi:
- 7 üye TBMM tarafından
- 4 üye Cumhurbaşkanı tarafından
- 2 üye Cumhurbaşkanının belirlediği Adalet Bakanı ve Müşteşarı
10. Askeri Yargı, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kaldırılmıştır.
Bu değişiklik ile ülkemizdeki yargı kolu 4’e düşmüştür:
- Anayasa Yargısı
- Adli Yargı
- İdari Yargı
- Uyuşmazlık Yargısı
*Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamaz.Ancak savaş halinde,asker kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli asker mahkemeler kurulabilir.(142.maddeye eklenmiştir)
SON SÖZ
9 VE 10.maddeler(“Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) , Hakimler Savcılar Kurulu (HSK) olarak değiştirilmiştir.” ve “.Askeri Yargı, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kaldırılmıştır.”) yürürlüğe girmiştir.
KİTAP ÖNERİSİ
- Orhan Kemal/ESKİCİ DÜKKANI
