Yakup Udül
Sera gazlarının etkisiyle denizde,karada,havada sıcaklıkların artması.Artışla beraber değişen iklim koşulları dünya üzerindeki bütün canlılar için tehdit oluşturuyor.
“Küresel ısınma mevcut hızında devam ederse her altı canlı türünden birisinin soyunun tükeneceği uyarısı yapıldı.”
ABD’nin Connecticut Üniversitesi’nden Mark Urban’ın küresel ısınma ve risk altındaki canlı türlerini incelediği araştırması, dünya üzerindeki türlerin yüzde 16’sının soyunun tükeneceği sonucuna varıyor.
Science dergisinde yayınlanan araştırma en çok Güney Amerika, Avustralya ve Yeni Zelanda’daki türlerin tehlike altında olduğu ifade ediliyor.
Urban, dünyanın yıllık ortalama ısısında her bir derecelik artışın eko sistemler içerisindeki tür çeşitliliğini olumsuz etkilediğini belirtiyor.
Urban, “Eğer dünya küresel ısınma ve sera gazı salınımı konusunda ciddi ilerleme kaydetmezse çok sayıda canlı türünün yok olduğuna tanık olacağız” dedi.
Pek çok canlılının küresel ısınma nedeniyle yaşadığı eko sistemdeki değişim yüzünden yok olabileceğini ifade eden Urban, özerllikle Güney Amerika, Yeni Zelanda ve Avustralya’nın kendilerine özgü eko sistemleri olduğunu, o yüzden de bu bölgelerde yaşayan canlıların ayrıca risk altında bulunduğunu ifade ediyor.
Çalışmayı değerlendiren Arizona Üniversitesi Profesörü John Wiens ise türlkerin yok olması riskinin yüzde 16’dan da yüksek olabileceğini ifade ederek “Bugüne kadarki çalışmaların neredeyse tamamı Kuzey AMerika ve Avrupa kıtalarına odaklandı. Bu bölgelerde türlerin yok olma riski görece daha az” diyor.
Wiens’e göre, küresel ısınmayla birlikte Güney Amerika’daki canlıların yüzde 23’ünün soyunun tükenebileceğini belirtiyor.
İnsan üzerine etkileri
- Bilimadamları, iklim değişikliklerinin kalp, solunum yolu, bulaşıcı, alerjik ve bazı diğer hastalıkları tetikleyebileceği görüşünde.
- Sıcaklık dalgaları ölüm oranlarını artırmaktadır. Bu özellikle solunum sistemi, kalp-damar hastalıkları ve beyin hastalıklarına bağlı ölümlerde artışta etkili olmaktadır.
- Bazı bölgelerde kuraklık, bazı bölgelerde de yağış artışlarına yol açabilecektir. Bu durum bir yandan ekosistemdeki biyolojik çeşitliliği etkileyerek alerjik potansiyeli yüksek yeni bitkilerin ortaya çıkmasına yol açabilecektir. Yeni çeşitli böcek ve zararlılarla geçen bulaşıcı hastalıkların oranını artırabilecektir.
- Kuraklık ya da kötü çevre koşullar nedeniyle su ve gıda kaynaklarının olumsuz etkilenebilecektir. Bunun sonucunda göç ve yer değiştirme gibi sosyal hareketlerin ortaya çıkabilir ve insanların bundan olumsuz etkilenebilirler.
- Sıcaklık artışı ve iklim değişikliği özellikle havadaki ozon ve toz zerreciklerinin artışına yol açarak hava kirliliğini artırabilir.
- Yağışların azalmasına bağlı olarak çölleşmenin artabilir, çöllerden kaynaklanan kum fırtınalarının dünyanın diğer bölgelerini de olumsuz etkileyebilir.Durum küresel ölçekte bütün ülkeleri etkileyebilir, ancak yoksul ülkeler bundan daha fazla olumsuzluklarla karşılaşabilirler.
- Solunum sistemi hastalıkları açısından kronik nefes darlığı, astım hastalığı, alerjik nezle ve diğer alerjiler ile zatürre ve viral solunum yolu hastalıklarının görülme sıklığının artabilir. Bu hastalıklara bağlı ölümler artabilir.
- İklimde görülen değişikliklerin yavaşlaması ve önlenmesi için acil girişimlerde bulunulması gerekmektedir. Bunun için hükümetler acil önlem almalıdırlar.İklim değişikliğinin, sağlık üzerindeki olumsuz etkilerinin anlaşılması ve bu etkilerin önlenmesine dönük olarak daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bu amaçla uluslararası kurumların desteği ile gerek gelişmiş, gerekse de gelişmekte olan ülkeleri kapsayan çok merkezli çalışmaların yapılması için girişimde bulunulmaktadır.
- Kuraklık ve çölleşmedeki artış sonucunda daha fazla kum fırtınası, iklim değişimi sonucunda ise daha fazla orman yangını, kuraklık ve fırtına görülebilmektedir.
Alınabilinecek önlemler
- Standart ampulü, tasarruf ampulü ile değiştirmek, yılda 75 kg karbondioksit tasarrufu sağlıyor.
- Daha az araba kullanmak. Daha sık yürüyüp, bisiklet kullanmak ve toplu taşıma araçlarından daha çok faydalanmak. Araba kullanılmayan her 2 kilometre için 0,75 kgkarbondioksit tasarruf edilecektir.
- Otomobillerin hava ve yakıt filtrelerinin her zaman temiz olmasına dikkat etmek. Çok tozlu ortamlara yaptığınız yolculuklardan sonra mutlaka filtreler temizlenmeli. Kirli filtreler fazla yakıt harcanmasına yol açmaktadır.
- Geri dönüşüme katkıda bulunmak. Evlerden çıkan çöplerin sadece yarısını geri dönüştürerek yılda 1200 kg karbondioksit tasarrufu sağlanabilir.
- Lastik basınçlarını kontrol etmek. Düzgün şişirilmiş lastiklerle litre başına alınan yol yüzde 3 oranında artar. Sağlanacak her 4 litre benzin tasarrufu 10 kg karbondioksiti atmosferden uzak tutar.
- Daha az sıcak su kullanmak. Suyu ısıtmak için çok fazla enerji kullanmak gerekiyor. Daha az su tüketen bir duş başlığı ile 175 kg, giysileri soğuk su ya da ılık suda yıkayarak da 250 kg karbondioksit tasarrufu yapılabilir.
- Ambalajları fazla olan ürünlerden kaçınmak. Çöpü yüzde 10 oranında azaltarak yılda 600 kg karbondioksit tasarrufu yapılabilir.
- Isınma sistemleri; Isıtıcı ayarını kışın 2 derece aşağıda, yazın 2 derece yukarıda tutmak yılda 1000 kg karbondioksit tasarrufu yapılabilir.
- Elektronik cihazları tamamen kapatmak. Evde ortalama 8 saat stand by konumunda bırakılan TV, DVD, müzik seti gibi elektronik cihazlar, yılda 450 kg karbon gazının atmosfere yayılması anlamına gelir.
- Her yıl en azından bir ağaç dikmek. Bir ağaç ömrü boyunca 1 ton karbondioksit emmektedir.
- Özellikle ısınmada güneş enerjisi ile çalışan sistemleri kullanmak. Bu çok büyük tasarruflar sağlayacaktır.
- Ormanlarda piknik yapmak yerine çok az ağaçlık küçük park ve bahçelerde piknik yapmak, orman yangınlarını engelleyecektir
- Orman içlerinde yakıcı ve yanıcı maddelerle piknik yapılması engellemek. Orman içlerinde daha çok, önceden hazırlanmış yiyeceklerin tüketilmesine izin vermek.
- Orman içlerinde yapılan pikniklerde kullanılan ve mercek görevi yaparak ormanların yanmasına neden olan cam kırıklarının toplatılması için gönüllü toplayıcı ekiplerinin oluşturmak. Bu sistem yerel yönetimler tarafından oluşturulabilir.
- Yaygın kullanım sağlanabildiği takdirde tarım arazilerine eklenebilecek biyolojik kömür’ün küresel ısınmaya karşı en güçlü silahlardan birisi olabileceği düşünülmektedir.
- Tarım topraklarında organik madde artışını teşvik etmek.
- Tabi bununla beraber küresel ısınmanın nedenleri arasında sadece insan olmadığı yönünde açıklamalarda mevcut.
- Eğer dünya küresel ısınma ve sera gazı salınımı konusunda ciddi ilerleme kaydetmezse çok sayıda canlı türünün yok olduğuna tanık olacağız.”
