Simge Ayhan
Mitler; insanın kendisini ve doğayı anlamak, bunlara anlam kazandırmak için insanın yazmış olduğu hikayelerdir. İnsanı anlamak için oldukça önemlidir çünkü insanlar bu hikayelerde korkularından, endişelerinden, mutluluklarından parçalar gizlemiştir.
Bu girişten sonra, örnek mit olarak Zeus ve Semele’yi anlatabilirim. Zeus göklerin, gökyüzünün tanrısıdır ve mitolojide çok güçlü çok önemli bir tanrıdır. Zeus’un karısı tanrıça Hera’dır. Hera kıskançıklarıyla bilinir. Zeus karısı Hera’yı insan olan Semele’yle aldatır. Bu noktada Hera’ya hak veriyoruz. Bir gün Hera bunu öğrenir ve Semele’yle başka bir kılığa bürünerek yakınlaşır. Burada şöyle bir bilgi vermemiz gerekiyor: Zeus’u ölmeden önce hiçbir insan gerçek halinde yani onu tanrısal haliyle göremez, bu yüzden Zeus Semele’nin yanında başka kılıklara bürünür. Bunu bilen Hera, Semele’nin aklına Zeus’u görme fikrini sokar. Semele Zeus’a onu tanrısal haliyle görmek istediğini söyler ve Zeus bu isteği geri çeviremez. Zeus tanrısal haliyle bir ateştir ve o ateş Semele’yi yakıp küle çevirir.
Bu mitten yola çıkarak insana karşı bir bakış yaratmaya çalıştım. Bundan hareketle insana dair hangi özellikleri anlayabiliriz vs.
Burada önce dikkat çeken şey tanrılara insansal bir özellik verilmiş olması. Hera’nın kıskançlığı, Zeus’un aldatması… Bunlar insana özgü şeyler. Acaba insan neden bu hikayelerde insansı özelliklere tanrılara vermiştir diye düşündüğümüzde bende bir fikir oluştu. Kıskançlık, aldatmak, doyumsuzluk, yalan gibi şeyler insanın kendisinde bildiği yanlışlarıdır. İnsan yanlış yaptığını bilir fakat bundan da vazgeçemez. Bu yüzden o dönemde insanlar bunlardan hareketle tanrılara böyle bir özellik yansıtıp kendisini bir nevi kandırmaya çalışmış olabilir. Bir çeşit tanrılara bunları kabul ettirip af dileme gibi. Ya da tanrılardan hem bir yandan korktuğu için de onları insanlaştırıp kendisine yakın görmeye çalışmış olabilir.
En güçlü tanrı’nın gökyüzünde olması düşüncesi de aynı şekilde. Göğe ulaşamayız ve bu onu bir bakıma üstün kılar. Bu yüzden Zeus’un gücü de buradan gelmiş olabilir. Zeus’un kendisini gizlemesi ve insan olan Semele’nin merak duygusu. İnsan merak eden bir canlıdır ve bunun sonuçlarında olumlu veya olumsuz olaylar meydana gelebilir. Bu mitte bunlardan bir tanesini anlatmış bizlere.
Mitolojiler birtakım ihtiyaçlardan meydana gelmiştir. İnsanlar dünyalarına anlam yüklemek istemişlerdir, anlamları bulmak istemişlerdir. Bu yüzden de çeşitli hikayeler yazmış ve bunlara kendilerinden izler bırakmıştır. İnsanı anlamak için özellikle insanın yarattığı hikayelerden faydalanmalı ve bunlara çeşitli anlamlar yüklenip ne anlatıldığına dair çeşitli fikirler elde edinilmelidir.
